آشنایی با مفهوم «مشاغل رگولیتد»

بازار کار — 23 ژانویه 2012

مجید بسطامی

یکی از مفاهیم بسیار مهم در بازار کار کانادا، رگولیتد regulated بودن یا نبودن یک شغل است. غفلت از این موضوع سبب می‌شود بسیاری از مهاجران تازه‌وارد تا مدت‌ها به درستی ندانند باید از کجا آغاز کنند در حالی‌که آگاهی از این موضوع و آشنایی با مسیر رسمی و قانونی ورود به چنین مشاغلی، از بهترین راهنماها برای طی کردن درست مسیرهای شغلی در کاناداست. تلاش برای ورود به این مسیرهای شغلی می‌تواند پیش از ورود به کانادا آغاز شده و متقاضی در وقت و هزینه‌های خود صرفه‌جویی کند. در این سلسله بحث‌ها تلاش می‌شود اطلاعات جامعی درباره این مفهوم و مفاهیم مرتبط با آن ارائه شود.

رگولیتد بودن یک رشته یعنی چه؟

نظیر ایران و هر کشور دیگری در جهان، مشاغلی وجود دارند که اشتغال در آنها قانونا نیازمند کسب مجوز است یعنی نهادی قانونی (مثلا مجلس استانی) کسب مجوز را اجبار کرده و به دنبال آن نهاد مرجع بررسی کننده شرایط متقاضیان و ارائه کننده مجوز regulatory body را معرفی کرده است. کسانی‌که بخواهند در آن ناحیه جغرافیایی، «تحت آن عنوان شغلی» کار کنند و بر اساس اختیاراتی که قانون به آن عنوان شغلی داده، فعالیت نمایند باید شرایط و مسیری را که نهاد مرجع معرفی کرده برآورده کنند.

چه مرجعی رگولیتد بودن یک شغل را مشخص می‌سازد؟

از آنجا که در ساختار حکومتی و چند دولتی کانادا، حوزه کسب و کار از مسئولیت‌های دولت‌های استانی است، مرجع تعیین کننده رگولیتد بودن یا نبودن یک شغل مجلس قانون‌گذاری استان یا مرجعی که این مجلس مشخص کرده باشد است. البته معمولا مجالس وارد جزییات امور نمی‌شوند و در متون قانونی مشخص می‌سازند که کدام مرجع ثانویه به عنوان مرجع صدور مجوز regulatory body در آن رشته خاص مسئولیت دارد. وظیفه مرجع صدور مجوز، اعلام شرایط قانونی متقاضیان برای دریافت آن عنوان شغلی، بررسی وضعیت متقاضیان و تطبیق شرایط آنها با الزامات قانونی، ایجاد تغییرات لازم در مقررات بسته به شرایط روز و تغییرات در نیازهای جامعه، اطمینان در حفظ شرایط اعلام شده در افراد دارای مجوز و رسیدگی به تخلفات احتمالی است.

مراجع صدور مجوز بسته به رشته شغلی، طیف‌های گسترده‌ای دارند و ممکن است در برای یک شغل بخشی وابسته به یک وزارتخانه، برای دیگری یک کالج حکومتی با نظارت دولت و حضور مراجع علمی، انجمن صنفی تشکیل شده زیر نظر یک وزارتخانه با ریاست انتصابی و یا یک انجمن غیردولتی متشکل از اعضا آن صنف به صورت کاملا انتخابی باشد.

مهم این است که اگر شغلی رگولیتد است دریابیم چه مرجع قانونی مسئولیت صدور مجوز را بر عهده دارد.

مرجع صدور مجوز چه فاکتورهایی را مورد توجه قرار می‌دهد؟

مرجع صدور مجوز در هر رشته به روشنی و صراحت بیان می‌کند که شرایط داوطلبان برای دریافت مجوز مربوطه چیست اما به صورت کلی آنچه در مشاغل رگولیتد اهمیت دارد و همان‌ها سبب شده تا قانون‌گذار دریافت مجوز را الزامی بداند اینهاست:

اول، اطمینان از میزان دانش متقاضی؛ متقاضی باید دانشی معادل فارغ‌التحصیل کانادایی در آن رشته یا بسیار نزدیک به آن داشته باشد؛

دوم، اطمینان از تجربه کافی؛ تنها دانش کافی نیست. متقاضی باید متناسب با میزان نیازهای آن رشته، از تجربه کاری لازم برخوردار باشد. به همین دلیل در اکثر این رشته‌ها، برای دریافت مجوز، فعالیت برای یک دوره زمانی (عموما یک تا سه سال) ضروری است.

سوم، آشنایی با محتوای کانادایی. حتی اگر متقاضی فرد باتجربه‌ای باشد، مهم این است که با محتوای کانادایی رشته شغلی خود هم به میزان کافی اشنایی داشته باشد. مثلا یک حسابدار خبره و باتجربه ایرانی احتمالا دارای دانش و تجربه کاری لازم هست اما به اطلاعات خاصی نیاز دارد تا بتواند به مشتریان کانادایی خدمات ارائه دهد.

چهارم، آشنایی با اصول و اخلاق حرفه‌ای و مقررات قانونی. همان چیزی که به ethic and law شهرت دارد و در بسیاری از مشاغل باید با ظرایف آن در بازار کار کانادا آشنا شد.

پنجم، اعتبارهای لازم مالی و حرفه‌ای. در بسیاری از مشاغل، فرد نیازمند تهیه بیمه‌ها و اعتباراتی است که بدون تایید یک مرجع معتبر تامین آن بسیار دشوار و پرهزینه است.

آیا یک عنوان شغلی در تمام کانادا رگولیتد است؟

خیر، ضرورتا چنین نیست. ممکن است که یک شغل در یک استان رگولیتد باشد و در استان دیگری نباشد. مثلا شغل دستیار دندان‌پزشک dental assistant در البرتا و بریتیش‌کلمبیا رگولیتد است اما در کبک و انتاریو چنین نیست. همین موضوع می‌تواند در انتخاب استان محل زندگی اهمیت داشته باشد.

آیا با دریافت مجوز از یک استان، می‌توانیم در سایر استان‌های کانادا کار کنیم؟

به صورت نظری خیر اما در عمل، عمدتا مراجع صدور مجوز در استان‌ها، به تصمیمات دیگر استان‌ها احترام می‌گذارند و آنها را می‌پذیرند. مثلا اگر شما یک پرستار دارای مجوز (رجیستر شده) RN در انتاریو باشید با سهولت می‌توانید همین عنوان را در سایر استان‌های دیگر کانادا به دست آورید. البته باید مسیر قانونی و درخواست دریافت مجوز در استان مربوطه (به اصلاح paperwork) را انجام دهید اما دریافت مجوز سایر استان‌ها به دشواری دریافت مجوز در اولین استان نیست.

البته در استان کبک، عموما سطح خاصی از دانش و مهارت‌های کاربرد زبان فرانسه برای دریافت مجوز ضروری است و افرادی که دارای مجوز فعالیت در استان دیگری هستند و برای مجوز کبک تقاضا می‌دهند، احتمالا نیازمند ارائه نمره زبان فرانسه خواهند بود.

همچنین اگر کسی در استان کبک مجوز دریافت کرده باشد و بخواهد برای استان دیگری تقاضا دهد که ارائه نمره زبان انگلیسی در آن شرط باشد، احتمال دارد که از سوی نهاد صدور مجوز، چنین چیزی از او خواسته شود.

اگر دریافت مجوز استانی است، پس نتایج یک آزمون (مثلا آزمون RN در مورد رشته پرستاری) در یک استان مورد قبول سایر استان‌ها نیست؟

خیر، موضوع آزمون‌ها از موضوع مجوز جداست. آزمون ممکن است بخشی از مسیر دریافت مجوز باشد و نه همه آن. برخی از آزمون‌های مربوط به مجوزهای شغلی در کانادا به صورت استاندارد شده و توسط نهادهای ملی برگزار می‌شوند نظیر آزمون‌های عمومی رشته پزشکی (برای مهاجران) یا آزمون‌ RN (برای همه متقاضیان رشته پرستاری، چه مهاجر و چه فارغ‌التحصیل کانادا). در این صورت نتایج آن آزمون معمولا در تمام استان‌های کانادا مورد قبول است. اما فرد برای دریافت مجوز موظف است آنچه که نهاد صادر کننده مجوز اعلام می‌کند را فراهم کند و نمره قبولی در آزمون فقط یکی از آنهاست.

ادامه دارد…