مهاجرت و اشتغال

بازار کار — 27 دسامبر 2012

نکاتی درباره کاریابی مهاجران به کبک

انسیه غفوریان

اگر بگوییم که یک مهاجر ۳ سال از عمرش را سپری می‌کند تا به یادگیری زبانی جدید، درست صحبت کردن و درست نوشتن به آن زبان بپردازد، سخنی گزاف نگفته‌ایم. با این حال به نظر برخی از مهاجران این رکود موقتی، هیچ چیز نیست جز زمانی لازم جهت تطبیق مهاجران با شرایط جدید زندگی. در اینجا نکاتی در مورد کاریابی مهاجران خصوصا تازه‌واردان به کبک بیان شده که البته با تغییراتی جزیی برای همه مهاجران به کانادا مصداق پیدا می‌کند.

ورود به یک کشور جدید همزمان می‌شود با چندین شوک: شوک فرهنگی (متفاوت بودن فرهنگ کشور مورد نظر با کشور

خود)، شوک احساسی (دور بودن از فامیل و وابستگان و…)، شوک کاری (از دست دادن کار ومتفاوت بودن معیارها و روش‌های کاریابی در کشور جدید با موطن مهاجر).

بر همین روال، شاید شیوه متفاوت کاریابی در کبک بزرگ‌ترین شوک به بسیاری از مهاجران باشد. این شوک زمانی اتفاق می‌افتد که ارزش مدارک تحصیلی و سوابق کاری ما آنچنان که باید، در نظر گرفته نمی‌شوند و در بسیاری از موارد، سوابق کاری در کشورمان را به تمام و کمال به عنوان سابقه فعالیت حرفه‌ای نمی‌پذیرند و مدارک تحصیلی نیز به معادل‌سازی نیاز پیدا می‌کنند. مصاحبه‌های متفاوت و سختی که در موقع یافتن کار با آن مواجه می‌شویم و از همه بدتر، زمان طولانی بیکاری، اثرات سوء این شوک کاری را چندین برابر می‌کند.

اغلب مهاجران کبک با مدارک تحصیلی بسیار خوبی وارد این سرزمین می‌شوند و توقع دارند که با این مدارک، خیلی راحت شغل مناسب و پردرآمدی را مطابق با رشته تحصیلی و تخصص کاری خویش بیابند حال آن‌که کبک برای برخی از مشاغل مورد نیاز، به نیروهای کار تکنسین یا با مدرک تحصیلی پایین‌تر علاقه‌مند است نه مهندسانی که به تعداد زیادی در این استان وجود دارند. پایین‌تر آمدن احتمالی سطح و ارزش مدارک تحصیلی مهاجر نسبت به مدارک تحصیلی کبک، پس از معادل‌سازی آنها نیز عمدتا ضربه روحی دیگری به صاحبان این مدارک وارد می‌سازد.

احتمالا داستان‌هایی درباره مهاجران مهندس یا معماری را شنید‌ه‌اید که خرج زندگی‌‌شان در کبک از طریق مشاغلی چون رانندگی تاکسی، پیک تحویل غذا یا سرایداری ساختمان تامین می‌شوند. این داستان‌ها، تخیلی نیستند و بارها اتفاق افتاده و خواهند افتاد. دلیل این امر را به طور خلاصه می‌توان در به رسمیت نشناختن مدارک تحصیلی فرد و یا ورود دشوار به نظام مهندسی یا معماری بیان کرد. معمولا نیروی کار تحصیل‌کرده جهت کاریابی بیشتر دچار مشکل خواهد بود تا نیروی کارگر یا فعال فنی-حرفه‌ای. از این رو، یک مکانیک شانس بیشتری خواهد داشت تا در حوزه کاری خویش مشغول به کار شود تا یک پزشک. چه باید کرد؟

کار در کبک

پیدا کردن کار در کانادا مستلزم صرف زمان زیادی است. پذیرفته شدن به عنوان مهاجر در کانادا به معنی تضمین داشتن کار مطابق با تخصص و تجربه کاری شما نمی‌باشد. شما، به عنوان یک مهاجر تازه‌وارد، هنگام جستجوی کار با مشکلات زیر مواجه خواهید شد:

مدارک تحصیلی و سوابق کاری شما باید در کانادا مورد ارزیابی قرار گیرد و معادل‌سازی مدارک تحصیلی انجام شود.
دانش زبانی شما در سطح کافی و مناسب نیست.
به احتمال زیاد برای پذیرفته شدن در کار مورد نظر، نیاز به سابقه کار در کانادا خواهید داشت و این قضیه، پیدا کردن کار را بسیار سخت خواهد کرد.

دولت کبک بودجه چندمیلیاردی را اختصاص به آموزش زبان انگلیسی به مهاجران می‌دهد

مهاجرانی که فقط زبان فرانسه بلد هستند، زمانی که به جستجوی کار می‌روند، با این مساله روبرو می‌شوند: «انگلیسی بلد نیستید، از کار خبری نیست.» به همین دلیل، کبک برای حل این مشکل بودجه‌ای چند میلیون دلاری از هزینه‌های دولتی را صرف آموزش زبان انگلیسی به مهاجران فرانسه‌زبان کرده است. داشتن کار، کلید اصلی موفقیت یک مهاجر است. هر چند که طبق قانون ۱۰۱ مصوبه سال ۱۹۷۷، دانستن زبان فرانسه به عنوان زبان رسمی و اداری کبک اجباری است، به نظر می‌رسد که ۳۵ سال بعد از تصویب این قانون، کلید اصلی الحاق مهاجران تازه‌وارد به بازار کار، دانستن زبان انگلیسی شده است.

آموزش زبان انگلیسی به مهاجران با هزینه دولت، اتفاقی نادر و تابویی واقعی بود. هر چند که سه وزارت (مهاجرت، آموزش و کار) تلاش کردند تا مهاجران را با دانستن اندک زبان انگلیسی وارد بازار کار کنند، دانستن این زبان به میزان کافی، مستلزم ورود به بازار کار است. از نظر Emploi-Québec، یادگیری زبان انگلیسی جزو مواردی است که در استخدام مهاجر به عنوان نیروی کار مد نظر قرار می‌گیرد.

بدین ترتیب از سال ۲۰۰۸، حدود ۱۰۹۵ مهاجر تازه‌وارد (که کمتر از پنج سال در کبک بودند) و نیز پناهندگان، حق استفاده از کلاس‌های زبان انگلیسی را پیدا کردند. بودجه در نظر گرفته شده برای هزینه این کلاس‌ها ۲ میلیون دلار بود. سهم بزرگی از این تعداد (۲۹۶ نفر) در لاوال زندگی می‌کنند و حدود یک چهارم آنها (۲۵۵ نفر) در مونترال. شهر کبک نیز که ۹۵ درصد آن فرانسه‌زبان هستند، سومین گروه را تشکیل می‌دهد و این در حالی است که از سال ۲۰۰۸، وزارتخانه مبلغ ۲۳۵ هزار و ۱۸۶ دلار از خزانه عمومی را اختصاص به آموزش زبان انگلیسی به حدود ۲۰۰ مهاجر در پایتخت کرده است.

طبق اعلام وزارت کار، لیست مشاغلی که جهت انجام آن، نیازمند دانستن زبان انگلیسی هستید به شرح زیر است:

مخابرات و ارتباطات، انفورماتیک (برنامه‌نویسی، طراحی وب، پشتیبانی از کاربران اینترنت)، خدمات مالی (تحلیلگر مالی، نمایندگان خدمات پس از فروش)، دبیرخانه (منشی پزشکی یا دفاتر قضایی)، مهندسی، تکنسین عمران، مشاغل مربوط به ساخت و ساز، هوانوردی (مکانیک و کنترل هوایی)، خدماتی ( برنامه‌ریز کنگره‌ها و رویدادهای خاص، نمایندگان تبلیغات، راهنمای تور، آژانس مسافرتی). لازم به ذکر است که لیست فوق، کامل نیست.

هر ساله از میان ۱۳ هزار مهاجر تازه‌وارد، یک نفر از هر چهار نفر، قادر به صحبت به زبان انگلیسی نیستند و یک نفر از پنج نفر هم، که بیشتر از ۱۰ هزار نفر در سال می‌شود، نه فرانسه می‌دانند و نه انگلیسی.

پس اگر علاقه‌مند به یکی از شغل‌های فوق هستید، در یادگیری زبان انگلیسی همچون فرانسه، درنگ نکنید.

انگلیسی، ابزاری برای یافتن کار

آمار بیکاری مهاجران تازه‌وارد در کبک در سال ۲۰۱۱ حدود ۲۰ درصد بود، یعنی رقمی حدود دو برابر نرخ بیکاری جمعیت کبکی، در حالی‌که مهاجران نسبت به متوسط افراد کبکی، از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار هستند.

از این رو دولت کبک به شیوه‌های گوناگون درصدد است شانس بیشتری را برای ورود مهاجران به بازار کار فراهم کند، خصوصا وقتی شایستگی لازم را داشته باشند.

استفان ریچهولد Stephan Reichhold، مدیر کل سازمان‌های کمک و خدمت به پناهندگان و مهاجران، اعلام کرده است: «در کبک، هر چقدر پست و مقام بالاتری داشته باشید، بیشتر به زبان انگلیسی نیاز خواهید داشت.»

دولت کبک سالانه مبلغ ۱۸ میلیون دلار به حساب ارگان‌های دولتی که خدمات متعددی همچون کمک به مهاجران جهت وارد شدن به بازار کار، آموزش زبان فرانسه و در برخی موارد کلاس‌های انگلیسی انجام می‌دهند، واریز می‌کند. به گفته ریچهولد، در حالی‌که کبک هر ساله پذیرای جمعیت رو به رشد مهاجران فرانسه‌زبان می‌باشد (بیش از ۵۰ هزار نفر در سال)، نیاز بیش از پیش برای دانستن زبان انگلیسی جهت ورود به بازار کار، رفته رفته در سال‌های آینده تبدیل به تهدیدی برای زبان فرانسه خواهد شد.

پیش‌تر در مورد این‌که نیروی کارگر در مقایسه با نیروی کار تحصیل‌کرده از شانس بیشتری جهت ورود به بازار کار کبک برخوردار است، صحبت کردیم. حال باید به چاره‌اندیشی درباره این مهم بپردازیم:

چه باید کرد؟ راه حل این مشکل چیست؟

قبل از هر چیز باید مدارک تحصیلی خویش را معادل‌سازی کنیم که این پروسه (که ممکن است برای رشته‌های مختلف تا حدودی متغیر باشد) تقریبا چهار ماه طول می‌کشد. با در دست داشتن این مدارک، می‌توان فهمید که به کدام یک از شغل‌ها و پست‌های بازار کار کبک می‌توان دسترسی داشت و بدین ترتیب از رفتن به مصاحبه‌های گوناگون که در همگی آنها به دلیل نداشتن مدارک معادل‌سازی شده، جواب منفی دریافت می‌کنیم، معاف خواهیم شد.

همچنین باید به مراکز کاریابی و سازمان‌های کمک به مهاجران مراجعه کنیم تا با بازار کار، نیازهای آن و نحوه ورود به آن‌جا آشنا شویم. دوره‌های کاریابی نیز در مراکز Emploi-Quebec برگزار می‌شود. در طول مدت این دوره‌ها که سه هفته است، راه‌های پیدا کردن کار، نوشتن رزومه، نحوه برخورد در روز مصاحبه و… در قالب چندین کارگروه برگزار می‌شود. در پایان این دوره، گواهی اتمام دوره صادر خواهد شد. برای اطلاعات بیشتر به سایت http://www.git.qc.ca/ مراجعه کنید.

لازم به ذکر است که از هر دو مهاجر یک نفر، در سه ماه اول اقامت در کبک می‌تواند کاری موقت به دست آورد. پس جای بسی امیدواری است که با گذشت زمان و داشتن صبر و تلاش کافی و همچنین کسب اطلاعات از مراکز کاریابی گوناگون می‌توان در حوزه کاری و تخصص خود کار پیدا کرد.

طبق آمار مرکز تحقیقات قومی دانشگاه‌های مونترال، ۶۸ درصد مهاجران تقریبا بعد از ۵ سال می‌توانند دقیقا در حوزه کاری خودشان یا حوزه کاری مشابه آن کار کنند. درصد زیادی از مهاجران نیز مشغول به تحصیل می‌شوند تا اطلاعات جدیدی کسب کنند و با گرفتن مدرک تحصیلی کانادایی شغل‌های بهتری به دست بیاورند.

به طور خلاصه می‌توان گفت که در پیدا کردن کار باید مراحل زیر را پشت سر گذاشت:

– معادل‌سازی مدارک.

– داشتن اعتماد به نفس، امید و صبر.

– تقویت زبان انگلیسی و فرانسه.

– مراجعه به مراکز کاریابی و مراکز کمک به مهاجران.

– فراهم کردن رزومه مناسب (در کامپیوترهای مراکزEmploi-Quebec برنامه‌ای برای نوشتن رزومه نصب شده است که با وارد کردن اطلاعات شخصی خود و مشخص کردن نوع رزومه درخواستی، رزومه مناسبی به شما ارائه می‌شود که البته نیاز به اصلاح و customised کردن دارد.)

– شرکت در دوره‌های کاریابی که در مراکز Emploi-Quebec برگزار می‌شود.

– مشورت با مهاجران موفقی که دارای تجربه کاری خوبی هستند.

– گذراندن دوره‌های کوتاه‌مدت شش‌ماهه، نه‌ماهه یا یک‌ساله کالج (این دوره‌ها کاملا رسمی است و در پایان آنها و در صورت قبولی در امتحانات، مدرک آن دوره صادر می‌گردد. با گذراندن این دوره‌ها بیشتر مهاجران بلافاصله وارد بازار کار می‌شوند.)

– کار کردن به صورت داوطلبانهbénévolat (جهت یافتن کار داوطلبانه می‌توانید به سایت http://www.hirondelle.qc.ca/devenir-benevole/index.html مراجعه کنید.)

در خاتمه، برای آشنایی بهتر با این مسیر، به طور خلاصه به معرفی یک مهاجر ایرانی موفق می‌پردازیم:

انتخاب یک ایرانی به عنوان یکی از ۲۵ مهاجر برتر سال ۲۰۱۲

بر اساس تحقیقی که همه‌ساله جهت انتخاب ۲۵ مهاجر برتر کانادا انجام می‌شود، امسال نام یک ایرانی در این لیست ۲۵ مهاجر برتر قرار گرفته است.

آقای ایمان بیوک آقایی یک مهاجر ایرانی ۲۸ ساله است و تنها ۳ سال است که وارد کانادا شده‌ است. اما وی اجازه نداد که دو عامل جوان بودن و تازه وارد بودن، مانعی برای دستیابی به اهدافش شود. از دید آقای آقایی موفقیت کاملا دست‌یافتنی است و حتی نام شرکت خود را هم «جاده موفقیت» گذاشته‌ است.

او عنوان می‌کند: «اولین تجربه کاری من زمانی بود که تنها ۱۸ سال داشتم و شروع به تولید محصولات صنعتی نمودم که در آن زمان شکست بزرگی خوردم. بعد از آن شغل دوم را زمانی که ۲۰ سالم بود آغاز کردم که یک شرکت سخت‌افزار کامپیوتری بود و ۱۵ کارمند هم داشتم.» وی در ۲۳ سالگی کار خود را ترک نموده و به عنوان مشاور بازاریابی مشغول به کار می‌شود. سپس در ۲۵ سالگی جهت پیدا کردن فرصت‌های جدید به کانادا مهاجرت نموده و در استان بریتیش کلمبیا، شهر نورث ونکوور ساکن شد.

به‌دلیل این‌که وی از سطح دانش زبان بالایی برخوردار نبود، خیلی سریع و با تلاشی دوچندان، مشغول یادگیری زبان انگلیسی شد. پس از آن به عنوان داوطلب در Northshore Multicultural Society مشغول به کار شده و در حال حاضر نیز به عنوان معاون این سازمان مشغول فعالیت بوده و علاوه بر آن، مالک شرکت Success Road نیز هست.

آقایی به تازه‌واردین توصیه می‌کند: «برای موفقیت، حتما از ارتباطات استفاده کنید. در مناسبت‌ها و همایش‌هایی که حضور دارید، کارت‌های ویزیت افراد را بگیرید و روز بعد، از آنها جهت صرف قهوه دعوت به عمل آوردید. من به این ارتباطات قوی، ایمان دارم و اگر پیگیری شود، می‌توانند به یک ارتباط شخصی خوب تبدیل شوند. پس از آن شما به‌راحتی می‌توانید استخدام شوید و یا افرادی را پیدا کنید که شما را استخدام کنند و یا سرمایه‌گذاری مشترکی را با دوستانتان آغاز کنید.»

همان‌طور که می‌بینید به نظر آقای بیوک آقایی، موفقیت دست‌یافتنی است. ایشان نیز همانند بسیاری از مهاجران دیگر، تلاش زیادی جهت یادگیری زبان انگلیسی کردند و خوشبختانه در این راه موفق نیز شدند. مورد دیگر نیز کار داوطلبانه است که نقش بسیار مهمی در پیدا کردن کار بعدی داشته است. تلاش، صبر و امیدواری نیز از عوامل اصلی موفقیت بوده است.

مهاجرت، پروسه‌ای طولانی و دشوار است و باید از قبل بدانیم که پیدا کردن کاری که آرزویش را داریم بیشتر از آنچه که مسئولان اداره مهاجرت می‌گویند، طول خواهد کشید. با این حال، این آرزو دست‌یافتنی است؛ فقط کافی است صبر پیشه کنیم، هرگز ناامید نشویم و مسیر درست را انتخاب کنیم.

در کبک، هر چقدر پست و مقام بالاتری داشته باشید، بیشتر به زبان انگلیسی نیاز خواهید داشت.

۶۸ درصد مهاجران تقریبا بعد از ۵ سال می‌توانند دقیقا در حوزه کاری خودشان یا حوزه کاری مشابه آن کار کنند.

از هر دو مهاجر یک نفر، در سه ماه اول اقامت در کبک می‌تواند کاری موقت به دست آورد.