اطلاعاتی از گزارش سازمان مراقبت از اتومبیل (APA)
برگردان ساقی مطهری
لاستیکها بیش از کمربند ایمنی و کیسههای هوا (ایربگ) در حفظ امنیت اتومبیل شما اهمیت دارند و با آغاز فصل سرما وقت آن رسیده که در مورد آنها فکر کنیم. لاستیکهای زمستانی فقط برای هوای برفی ساخته نشدهاند. جنس نرم مواد اولیه به همراه عاجهای زبرتر به آنها در برقراری اصطکاک کارآمدتر بر سطوح خشک، سرد و یخزده خیابانها کمک کرده و در این شرایط آب و هوایی از لاستیکهای «چهار فصل» بهتر عمل میکنند.
یافتن لاستیکی مناسب با وجود تنوع زیاد محصولات و با قیمتهای بسیار متفاوت در بازار دشوار بوده و به همین دلیل است که سازمان مراقبت از وسایل نقلیه (Automobile Protection Association) معروف به APA بهعنوان حامی مصرفکنندگان در بازار کانادا گزارشی را گردآوری نموده که در آن لاستیکهای زمستانی درجهبندی و اطلاعات آنها به صورت رایگان در اختیار عموم قرار گرفته است.
در این گزارش که به صورت آنلاین و از طریق وبسایت www.apa.ca قابل دسترسی است، اطلاعاتی در خصوص حدود ۷۰ نوع لاستیک مختلف اتومبیل منتشر و در آن به ارزیابی عملکرد هر کدام از لاستیکها در برف، یخ، جادههای خشک و مرطوب، ثبات و کنترلپذیری، دوام لاستیک، سر و صدا و همچنین قیمت و ارزش آنها پرداخته شده است.
جرج اینی مدیر APA معتقد است که «قیمت تنها معیار اندازهگیری برای کیفیت نیست. اگر قیمت تعیینکننده بود شما دیگر نیازی به APA نداشتید و قادر بودید تنها بر اساس قیمت خریدتان را انجام دهید. ولی ما بر این اعتقادیم که شما میتوانید در برخی از لاستیکها قابلیتهای بیشتری را بیابید. اگر قیمت برایتان خیلی اهمیت دارد ما به شما خواهیم گفت که ارزانترین لاستیکی که میتوانید با کیفیت مناسب و قابل قبول خریداری نمایید، کدام است. شما میتوانید برای هر حلقه لاستیک مارک lniroyaU محصول کشور چین که گزارشهای ما نیز نشاندهنده کیفیت نسبتاً خوب این لاستیک است، ۱۲۵ دلار بپردازید. ولی چنانچه بخواهید بودجهای را که برای این منظور در نظر گرفتهاید، به ۱۰۵ دلار و برای خرید لاستیک مارک GT Champio تقلیل دهید، اینجاست که ما میگوییم بهتر است دست نگه دارید!»
لاستیکهای زمستانی معمولا با نماد طراحیشده برفدانه کوهستانی که در دیواره آنها حک شده، قابل تشخیص هستند. یک لاستیک تنها زمانی میتواند این علامت را داشته باشد که در تستهای بهعملآمده از حداقل استانداردهای تعریف شده بالاتر باشد. در اداره استاندارد، مرجعی برای لاستیک زمستانی وجود دارد که لاستیکهای تولید شده میبایست عملکردشان به میزان ۱۱۰ درصد آن استاندارد باشد. اینی میگوید: «از موقعی که استانداردها تعریف و وضع شدند – که الان حدود ۵ سال از آن زمان میگذرد- تولیدکنندگان لاستیک سطح کیفیتشان را برای تولید لاستیکهای بهتر ارتقاء داده و به حدی رساندهاند که تولیداتشان در حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ درصد استاندارد است. این همان چیزی است که ما را به بررسی لاستیکهای مختلف در بازار تشویق میکند.»
بعضی از کارخانههای تولیدی، لاستیکهای چهار فصل جدیدی با همان لوگوی برفدانه کوهستانی معرفی کردهاند که نه تنها استانداردهای زمستانی در آن رعایت شده بلکه با شرایط آب و هوایی تابستان نیز سازگاری دارند. اما اینی معتقد است که استفاده از آنها محدودیتهایی را ایجاد مینماید. او میگوید: «بر اساس اطلاعاتی که ما داریم این لاستیکها در تستهای برف از ۱۱۰ درصد استانداردهای زمستانی برخوردار هستند البته تا مادامی که نو باشند.»
تولیدکنندگان این کار را با استفاده از عاجهای بزرگتر انجام میدهند. آنها در تولید این لاستیکها اندازه شیارها را دقیقاً از لاستیکهای زمستانی کپی میکنند اما در عین حال از مواد اولیه لاستیکهای چهار فصل استفاده مینمایند که این مواد در هوای سرد سفتتر میشوند. به احتمال خیلی زیاد عملکرد این لاستیکها بر روی یخ به خوبی لاستیکهای زمستانی نخواهد بود. استفاده از آنها همچنین در فصل تابستان موجب افزایش مصرف سوخت میشود که این نیز به دلیل عاجهای بزرگتر در این نوع لاستیکها است .
اینی میگوید: «یکی از مشکلات عمدهای که خریداران اتومبیل در حال حاضر با آن مواجه هستند این است که اکثر اتومبیلها با لاستیکهای خیلی بزرگ تولید میشوند. خرید لاستیکهای ۱۹ یا ۲۰ اینچی علاوه بر این که گران تمام میشود در بعضی موارد نیز به سختی میتوان آنها را در بازار پیدا نمود.»
بسته به نوع وسیله نقلیه، در بعضی از مواقع میتوان برای چرخهای کوچکتر از لاستیکهای زمستانی بلندتر استفاده نمود. در این حالت، در عین این که ارتفاع لاستیک یکسان میماند، هزینه خرید آن کاهش یافته و کیلومترشمار اتومبیل و سیستمهای کنترلی نیز تحت تاثیر قرار نخواهند گرفت.
اینی میگوید: «با اینکه خرید لاستیک زمستانی هزینه اضافی به همراه خواهد داشت، اما این کار در بلندمدت هزینهها را کاهش میدهد، به خصوص در مواردی که ماشینی را لیز (روشی برای اجاره بلندمدت اتومبیل از شرکت تولیدکننده) کردهاید. بعضی از افراد بر این عقیدهاند که اتومبیل لیزینگ یعنی انجام معامله بی دردسر که در آن تنها باید روغن ماشین را عوض کنند به این دلیل که هیچ مشکلی تا چهار سال اول خودش را نشان نمیدهد. اما در پایان سال سوم قرارداد لیزینگ، لاستیکهای ماشین بخصوص در زمستان مانند پوست موز عمل کرده و به احتمال زیاد شما مجبور به خرید یک دست کامل لاستیک چهار فصل برای ماشینی خواهید بود که فقط یک سال از قرارداد آن باقی است.»
پیشنهاد APA خرید چهار حلقه لاستیک زمستانی از همان ابتدا برای افزایش عمر لاستیکهای اصلی ماشین است. باید در نظر داشت که لاستیکهای چهار فصل در شرایط آب و هوایی خیلی سرد، بازی را به لاستیکهای زمستانی میبازند و در اثر مرور زمان عملکرد آنها بر روی سطوح یخی جاده به صورت قابل توجهی کاهش پیدا میکنند. این لاستیکها هر چه کهنهتر میشوند -معمولا از سال دوم به بعد- عملکرد ترمز را نیز تحت تاثیر قرار داده و با وجود آنها زمان بیشتری طول میکشد که اتومبیل توقف کامل نماید. بنابراین ایمنی لازم را آنطور که لاستیکهای زمستانی برای شما فراهم مینمایند، به همراه نخواهند داشت.
بهترین زمان تعویض لاستیکها چه هنگامی است؟
سال گذشته استان انتاریو زمستان آرامی را از نظر بارش برف و میزان سرما پشت سر نهاد، اما پیشبینیهای هواشناسی انتظار بازگشت سرما را در زمستان پیش رو نوید میدهد. اگرچه به اولین بارش برف هنوز چند هفتهای باقی مانده ولی هم اکنون زمان مناسب برای آماده نمودن وسیله نقلیهاتان برای رانندگی در زمستان است.
گزارش سازمان حمل و نقل کانادا در چند سال اخیر حاکی از آن است که لاستیکهای چهارفصل فقط تا زمانی که حرارت هوا بالای ۱۰- درجه سانتیگراد باشد، مناسب است. برای هوای زیر ۱۰- درجه این لاستیکها عملکرد ضعیفتری داشته و این توانایی را ندارند که حالت انعطاف خود را حفظ نمایند.
به توصیه این سازمان بهتر است نسبت به تعویض کامل چهار حلقه لاستیک زمستانی اقدام شود. امروزه با آنکه بیشتر وسایل نقلیه با محرکه گیربکس متصل به چرخهای جلو ساخته میشوند ولی ضرورت تعویض کامل لاستیکها همچنان به قوت خود باقی است. آزمایشهای انجام شده توسط سازمان حمل و نقل کانادا نشان داده که تایرهای چهارفصل در سرعتهای ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر بر ساعت تغییر جهت میدهند که این مسئله در مورد ماشینهای با لاستیکهای زمستانی صدق نمیکند.
مطالعه دیگری که توسط وزارت راه و ترابری استان کبک انجام گرفته، نشان داده است که لاستیکهای زمستانی مناسب، قدرت ترمز را نسبت به لاستیکهای رادیال چهارفصل تا بیش از ۲۵ درصد بهبود میبخشد که این امر خطر تصادفات را تا حدود ۳۸ درصد کاهش میدهد.
استان کبک در سال ۲۰۰۸ قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن تمام وسایل نقلیه مسافربری (تاکسیها) باید در فاصله زمانی ۱۵ دسامبر تا ۱۵ مارچ به تجهیزات مناسب زمستانی مجهز شوند. نتایج پس از اجرای این قانون حاکی از بهبود ۵ درصدی در آمار تصادفات جادهای بود. کاهش حوادث و تصادفات منجر به کاهش هزینههای بیمهای میگردد. همچنین بعضی از شرکتهای بیمه تخفیفات ویژهای برای اتومبیلهایی که به لاستیکهای زمستانی مجهز باشند، قائل میشوند.
با تمام این اوصاف چنانچه هنوز در مورد ضرورت داشتن لاستیکهای زمستانی متقاعد نشدهاید، دهها تحقیق، گزارش و مطالعه بهصورت آنلاین در دسترس هستند تا بر اهمیت این مبحث تاکید بیشتری کنند.
آیا شما واقعا میخواهید ایمنی خود را به خطر بیندازید با آنکه شواهد و قرائن فواید موجود در لاستیکهای زمستانی را تایید میکنند؟ آیا بهتر نیست عزیزانتان تا سر حد امکان از امنیت کافی برخوردار باشند؟