دردسرهای شهروندی کانادا

وزارتخانه‌ای که مشکل‌سازی و تاخیرآفرینی به عادت روزمره‌اش تبدیل شده است

دریافت شهروندی کانادا را می‌توان آرزوی هر کسی دانست که برای دریافت ویزای اقامت دائم این کشور تقاضا می‌دهد. اگرچه هستند معدود افرادی عمدتا از کشورهای اروپایی که بنا بر دلایل مالیاتی، بهره‌برداری از خدمات بهداشتی و مالی بهتر در زمان کهنسالی و بازنشستگی، نگرانی از ازدست‌دادن شهروندی کشور قبلی و یا دلایل دیگر قید دریافت شهروندی کانادا را می‌زنند اما اکثریت قریب به اتفاق متقاضیان مهاجرت به کانادا در رویای دریافت شهروندی این کشور هستند. رویایی که دستیابی به آن در مقایسه با کشورهایی چون امریکا چندان هم دور از دسترس و دشوار نیست و به‌ویژه برای آنها که بعد از ورود به کانادا زندگی مستمر و واقعی در این کشور را تجربه می‌کنند حتی بسیار ساده و سریع اتفاق می‌افتد؛ یا درست‌تر است بگوییم که اتفاق می‌افتاد! چون چند سالی‌ست که سیاست‌های اداره مهاجرت تحت مدیریت آقای جیسن کنی، وزیر پیشین مهاجرت و شهروندی در کنار دشوار کردن، توقف و ایجاد تاخیر در تمامی برنامه‌های زیر مجموعه خود، متقاضیان دریافت شهروندی را هم بی‌نصیب نگذاشته و آن را به پروسه‌ای طولانی، دردسرساز و فرسایشی مبدل ساخته است.

پرسش‌نامه‌ای برای کسب اطلاعات یا ایجاد تاخیر

پیشتر در خبری به تفصیل درباره پرسش‌نامه‌ای که حدود یکسال است برای تعدادی از متقاضیان دریافت شهروندی ارسال می‌شود اطلاع‌رسانی کرده بودیم. پرسش‌نامه‌ای که قاعدتا باید پیش از پایان کار و در زمان ارائه تقاضای شهروندی درخواست شود و روند معقول و منطقی برای بررسی و اعلام نتایج آن وجود داشته باشد اما به عنوان آخرین گام از این مسیر، فقط برای تعدادی محدود (که مشخص نیست با چه مکانیزمی انتخاب می‌شوند اما به نظر می‌رسد کشور محل تابعیت پیشین آنها و شهر محل اقامت فعلی‌اشان در این انتخاب موثر باشد) و بدون هرگونه زمان‌بندی مشخص برای پاسخ‌گو ساختن وزارت فخیمه مهاجرت که در قالب دولت اکثریت محافظه‌کاران به غیرپاسخگوترین تشکیلات دولتی کانادا در تمامی ابعاد آن مبدل شده، ارسال می‌شود.

رسانه‌های کانادایی در همان ابتدای کار نسبت به موضوع حساسیت نشان دادند و با اعلام اینکه برآورد می‌شود با شیوه بررسی فعلی، زمان دریافت شهروندی برای دریافت‌کنندگان پرسش‌نامه حداقل ۴ سال طولانی‌تر شود، به این موضوع انتقاداتی وارد ساختند. هم‌چنین برخی وکلا و اعضا پارلمان از احزاب مخالف این امر را به دلیل اینکه دریافت‌کنندگان برای دوره‌ای طولانی از حقوق اولیه هر شهروند از جمله حق رای‌دادن یا کاندید شدن محروم می‌شوند اعتراض کردند اما نظیر هر بحث مهم دیگری به غیر از تکرار ادعاهای کهنه، عملا پاسخ خاصی دریافت نشد اگر اصلا وزارتخانه به خودش زحمت ارائه پاسخ را داده باشد.

نکته مهم این است که اداره مهاجرت با مخلوط کردن بین دو امر مهم اما مختلف از انجام وظایف ذاتی خود شانه خالی می‌کند. اول جلوگیری از اعطای شهروندی به کسانی که بدون رعایت قوانین و مقررات و از روش‌های متقلبانه می‌خواهند به شهروندی کانادا دست‌یابند (که مقابله با آن مورد تایید همه احزاب، گروه‌ها و مجموعه‌هاست) و دوم اینکه این موضوع بهانه‌ای برای تاخیرهای غیرمنطقی و استفاده از روش‌های غیرمسئولانه و غیرپاسخ‌گویانه نیست. خوشبختانه این موضوع از معدود موضوعاتی بوده که حتی دست‌راستی‌ترین وکلای مهاجرت هم که معمولا از هر تصمیم اداره مهاجرت دفاع می‌کنند نسبت به آن انتقاد داشته‌اند.

ناگفته نماند که برخی فعالان سیاسی معتقدند دولت محافظه‌کار از این ابزار برای به تاخیرانداختن حق رای در مورد کسانی‌که معمولا طرفدار حزب لیبرال هستند استفاده می‌کند تا بتواند مجددا در سال ۲۰۱۵ برای یک دوره چهارساله دیگر دولت اکثریت تشکیل دهد. از آنجا که اکثریت یافتن این دولت وابسته به پیروزی در رقابت‌های بسیار نزدیک در حوزه‌هایی بوده که به‌طور سنتی در اختیار حزب لیبرال قرار داشته است (از جمله اکثر حوزه‌های جنوب انتاریو و به‌ویژه منطقه تورنتوی بزرگ GTA) نمی‌توان احتمال این امر را بعید دانست اگرچه اثبات آن هم به سادگی مقدور نیست و نیازمند تحلیل آماری جامعی است. که البته چنین بررسی‌ای‌ از مجلس در اختیار محافظه‌کاران و کمیته مهاجرتی از آن مجلس که اعضا اصلی‌اش در میان همان نمایندگان با پیروزی ناپلئونی بوده و در این سال‌ها به غیر از تایید فعالیت‌های اداره مهاجرت اقدامی از آنها دیده نشده، بعید است.

کمپین اعتراضی به این رویه غیر منطقی

از آنجا که ثابت شده در کشورهای دموکراتیک باید صدای خود را با روش‌های عرفی و قانونمند به افکار عمومی، رسانه‌ها و سیاست‌مداران رساند تا از طرف صاحبان قدرت شنیده شود جمعی از ایرانیان در قالب نشست‌ها و کمپینی اعتراضی نسبت به این ماجرا واکنش نشان دادند. تاکنون دو نشست از این مجموعه نشست‌ها در تاریخ‌های ۳۰ جولای و ۲۰ اگست در منطقه نورت‌یورک تورنتو برگزار شده است که تعداد کثیری از ایرانیان به همراه چهره‌های فعال رسانه‌ای و سیاسی-اجتماعی از جمله سه نامزد رقیب در انتخابات نماینده حزب لیبرال از منطقه ویلو دیل، آقایان علی احساسی و دیوید موسوی و خانم لیلی پورزند در آن شرکت کرده و به تبادل نظر و انتخاب راه‌های مقابله با اقدام اداره مهاجرت پرداخته‌اند. حضور آقای دکتر رضا مریدی، وزیر پژوهش و نوآوری در دولت استان انتاریو در نشست دوم، وزن سیاسی این نشست را افزایش داد. برای آگاهی از جزییات این نشست‌ها به ویژه نشست دوم می‌توانید به [این صفحه از] وبسایت www.hambastegi.ca مراجعه نمایید. تاکنون معترضین علاوه بر این نشست‌ها، برای آگاه‌سازی دیگر اعضا جامعه ایرانیان و حتی سایر مهاجران دست به انتشار ویدیو روی youtube، و تهیه نامه اعتراضی برای نمایندگان مجلس و یا به صورت پتیشن اقدام کرده‌اند.

این نشست‌ها با تلاش خانم دکتر نسترن ادیب‌راد، همسرشان هوتن و دخترشان آریانا که دارای مشکل مشابهی هستند پایه‌ریزی و پیگیری می‌شود و امید می‌رود با ارتباط بیشتر میان افراد هم‌درد در جامعه ایرانیان و سایر جوامع مهاجرتی، به نتایجی تاثیرگذار منجر شود.

صبر آقای وزیر هم به پایان رسیده است

اما این تنها متقاضیان نیستند که از دست اداره مهاجرت به تنگ آمده‌اند؛ وزیر جدید مهاجرت هم احساس متشابهی دارد! در پنجم سپتامبر ۲۰۱۳ کریس الکساندر دستورالعمل جدیدی را صادر کرد که بر مبنای آن اداره مهاجرت پرونده درخواست شهروندی کسانی را که بدون دلیل قانع‌کننده در جلسه آزمون شهروندی یا مصاحبه شرکت نکرده باشند مختومه خواهد کرد. وزیر مهاجرت در توضیح دلیل صدور این فرمان اشاره می‌کند که عده‌ای با عدم حضور در جلسه آزمون و یا مصاحبه سبب تاخیر در بررسی پرونده‌های دیگران می‌شوند و برای پایان دادن به این اقدام، اداره مهاجرت در آینده برای این افراد نامه‌ای خواهد فرستاد و از آنها خواهد خواست که دلیل یا دلایل مستدل خود را برای این عدم حضور اعلام کنند. چنانچه به این نامه اول پاسخ داده نشود، نامه دیگری ارسال می‌شود و به متقاضی برای سه ماه فرصت داده می‌شود و اگر وی نتواند توضیح قانع‌کننده‌ای ارائه دهد یا اصلا پاسخ ندهد درخواست وی مختومه می‌شود.

اینکه چه دلایلی قانع‌کننده هستند و کدام‌ها قانع‌کننده نیستند چندان روشن نیست اما اداره مهاجرت با مثال‌هایی تلاش کرده تا منظور خود را بهتر برساند. مواردی چون شرکت در مراسم تدفین یکی از نزدیکان، بیماری شدید یا تصادف و هم‌چنین عدم دریافت مدرک مورد نیازی که سازمان دیگری موظف به صدور آن بوده (در زمانی‌که افراد به جلسه مصاحبه دعوت شده‌اند) نمونه‌هایی از دلایل مورد قبول دانسته شده‌اند. مشخص نشده که اگر پرونده‌ای مختومه اعلام شود متقاضی تحت چه شرایطی می‌تواند تقاضای جدید ارسال کند.

البته اگر برای شما جلسه آزمون شهروندی و یا مصاحبه در نظر گرفته شده و به هر دلیلی نمی‌توانید در آن شرکت کنید بهتر است سریعا با CIC تماس بگیرید و تقاضای تغییر زمان نمایید تا اصلا دچار دردسرهای مربوط به عدم شرکت نشوید.

نکته آخر…

به هر حال اداره مهاجرت هم این حق را دارد که متقابلا از دست متقاضیان بدقول و بی‌توجه، شاکی و عصبانی باشد اما آن‌کسی که فعلا تیغش می‌برد این اداره است و نه متقاضیان خوش‌قول و خوش‌حسابی که باید پرسش‌نامه‌های عریض و طویلی را تکمیل کرده و منتظر آینده‌ای مبهم بمانند.