در یک شب اتفاق افتاد گزارش وقایع مرتبط با تعطیلی دفتر ویزای سفارت کانادا در تهران

گزارش — 29 سپتامبر 2012

خبر بسیار شوک‌آور و تعجب‌برانگیز بود. «بخش ویزای سفارت کانادا در تهران به منظور کاهش هزینه‌ها تعطیل شد.» توضیحاتی ساده از سوی سفارتخانه مربوطه و همچنین سایت اداره مهاجرت که بعدا به دفعات توسط وزیر و سایر همکارانش تکرار شد آنچنان با بدیهیات و مقدمات ضروری چنین تصمیمی در تضاد بود که تنها یک نتیجه‌گیری می‌توانست داشته باشد: هرج و مرج فراوان و فقدان مدیریت آینده‌نگرانه در اتخاذ این تصمیم. پیگیری‌های بعدی و تناقضات آشکار و فراوان در کلام پاسخ‌گویان به پرسش‌های اعتراض‌آمیز جامعه ایرانیان این گمان را قوی‌تر کرد که گویا پیش از آن با هیچ‌یک از گروه‌ها، افراد و انجمن‌های مرتبط با ایرانیان و حتی اعضا سفارتخانه در تهران رایزنی و مشاوره‌ای صورت نگرفته و اندازه مشاوره و رایزنی درباره چنین تصمیم مهمی که بر زندگی اعضا یکی از تامین‌کنندگان اصلی مهاجر به کانادا تاثیر مستقیم و طولانی خواهد داشت از ابعاد دیوارهای دفتر وزیر فراتر نرفته است.

شاید تنها حسن این اتفاق برای جامعه ایرانیان کانادا این باشد که بالاخره بر سر یک درد مشترک که می‌توان بر اساس آن هم‌فریاد شد به توافق رسیده‌اند! اما سوال اینجاست که آیا اعضا این جامعه به حدی از آمادگی ذهنی-رفتاری دست یافته‌اند که برای انجام یک اقدام مشترک براساس منافع مشترک دست بزنند؟ آینده نشان خواهد داد.

در این گزارش که تلاش کرده برش‌های مهمی از وقایع مرتبط را تا پایان ماه می‌۲۰۱۲ دربرداشته باشد از جزییات بیشتری آگاه خواهید شد.

تعطیلی بخش صدور ویزا در سفارت کانادا در تهران

سفارت کانادا در تهران روز یکشنبه ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۱ (مصادف با ۳۰ آوریل۲۰۱۲) اعلام کرد که بخش صدور ویزای این سفارتخانه به منظور کاهش هزینه‌ها تعطیل شده است. این سفارتخانه با انتشار بیانیه‌ای اذعان داشت که از این پس خدمات مربوط به صدور ویزا برای ایرانیان در شهر آنکارا در ترکیه انجام خواهد شد.

در بیانیه سفارت کانادا آمده است: «این تصمیم از سوی دپارتمان شهروندی و مهاجرت کانادا گرفته شده که معمولاً در جست‌وجوی راه‌هایی برای انجام کارآمدتر خدمات است.» در این بیانیه همچنین با اظهار اینکه چنین کاری «غیر معمول نیست»، اعلام شده است که سیستم جدید کامپیوتری به ماموران ویزا در سراسر جهان اجازه می‌دهد تا حجم کار خود را تقسیم کنند.

در صورت برقراری تماس با این سفارتخانه گفته می‌شود که بخش ویزای این سفارتخانه بسته شده و دیگر درخواست صدور ویزا در این سفارتخانه پذیرفته نمی‌شود.

در این اطلاعیه عنوان شده است که وزارت مهاجرت و شهروندی کانادا این تصمیم را در راستای سیاست‌های افزایش بهره‌وری دفاتر ویزا اتخاذ کرده است و در همین ارتباط دفاتر ویزای کانادا در آلمان (برلین)، ژاپن (توکیو)، و مالزی (کوالالامپور) را نیز بسته است. پیش از این پرونده‌های مهاجران کانادا نیز در پی اختلال‌ها و آشوبهای اخیر در سوریه، از آنجا به آنکارا انتقال داده شد و این کار، منجر به کند شدن روند مهاجرت ایرانیان شده و مهاجران کانادا را بیش از پیش در انتظاری طولانی‌تر از قبل قرار داد.

از این‌رو انتظار می‌رود که روند بررسی ویزای موقت (توریستی، آموزشی وکاری) کانادا در مورد ایرانیان که در این سفارت انجام می‌شد دچار تاخیرهای طولانی‌تری شود. با این حال کسری نجاتی، سخنگوی وزارت مهاجرت کانادا به بی‌بی‌سی فارسی گفت که با این کار، روند بررسی درخواست ویزای ایرانیان با استفاده از سیستمی سراسری سریع‌تر از گذشته می‌شود. به گفته ایشان، اکثر ایرانیان متقاضی ویزای کانادا نیاز به سفر به ترکیه نخواهند داشت و می‌توانند مدارک خود را با پست به آنکارا بفرستند و نتیجه را با پست دریافت کنند. وی همچنین اعلام کرد که دفتر بررسی درخواست‌های ویزای کانادا در آنکارا یکی از دفاتر بزرگی است که برای این منظور دایر شده و درخواست‌های ویزا از اروپای شرقی هم در این دفتر بررسی می‌شود.

انتقادات و عکس‌العمل‌های ایرانیان مقیم کانادا

تصمیم اداره مهاجرت بازخوردهای فراوانی در جامعه ایرانیان کانادا داشت که به برخی از آنها در اینجا اشاره شده است.

نامه اعتراضی و گفتگوی تلفنی دکتر رضا مریدی با جیسن کنی

به دنبال اعلام تعطیلی ویزای سفارت کانادا در تهران، یکی از اولین عکس‌العمل‌ها توسط دکتر رضا مریدی نماینده ایرانی‌الاصل مجلس انتاریو اتفاق افتاد. دکتر مریدی در نامه‌ای به جیسن کنی، وزیر مهاجرت از وی خواست که در مورد تصمیم به بستن بخش ویزای سفارت کانادا در تهران تجدید نظر کند.

او در این نامه توضیح داده است که این کار دشواری‌های بسیار زیادی برای اعضا خانواده ایرانیان ساکن در کانادا که قصد دیدار از عزیزان‌شان را دارند ایجاد خواهد کرد و درست نیست که با چنین تصمیماتی بر مشکلات این افراد افزوده شود. وی از دولت خواسته‌ بود که اگر هدف صرفه‌جویی در هزینه‌هاست، این کار را در مواردی انجام دهند که منجر به ایجاد مشکلات و دردسر با این شدت برای انسان‌ها نشود.

به دنبال این نامه، وزیر مهاجرت ابراز تمایل کرد تا در یک گفتگوی تلفنی به نکات مطرح شده بپردازد و از ابهامات بکاهد. آقای مریدی در این گفتگو به مشکلات مختلفی که ایرانیان در نتیجه این تعطیلی باید با آن مواجه شوند پرداخته‌ و به توضیحات وزیر که تکرار همان ادعاهای اطلاعیه سفارت وسخنگوی وزارتخانه بوده گوش سپرده و البته پاسخ داده است.

برای مثال، دکتر مریدی به موضوع پرداخت‌ها اشاره می‌کند و اینکه به دلیل مشکلات عدیده‌ای که هم‌اکنون در سیستم بانکی ایران برای پرداخت‌ پول با ارزهای دیگر وجود دارد این کار دشواری‌های زیادی برای ایرانیان پدید می‌آورد و حداقل وضع به گونه‌ای باشد که هم‌چون گذشته امکان پرداخت هزینه‌ها در داخل ایران و به ریال مقدور باشد. آقای کنی گفته‌اند که این موضوع را بررسی خواهند کرد.

همچنین درباره موضوع مهم انتقال پاسپورت‌ها به آنکارا و مشکلاتی که در زمینه ارسال پستی مدارکی از این قبیل در ایران وجود دارد که حضور ایرانیان در آنکارا برای دریافت ویزا را ضروری می‌سازد آقای مریدی به تفصیل درباره محدودیت‌های این زمینه و تفاوت مورد ایران با درخواست‌هایی که مثلا افراد در داخل اروپا یا امریکا انجام می‌دهند و همه آنها از طریق پستی قابل انجام است به آقای کنی توضیح می‌دهند و به نظر می‌رسد وزیر از این موضوع اطلاع نداشته‌اند. درخواست دکتر مریدی این بوده که پاسپورت افراد در مرحله صدور ویزا از طریق دفتر تهران جمع‌آوری و از طریق پست دیپلماتیک برای دفاتر مربوطه ارسال شده و مجددا در دفتر تهران تحویل داده شود. آقای کنی گفته‌اند که در مورد محدودیت‌های موجود بررسی و تحقیق خواهند کرد و در مورد عملی بودن یا نبودن پیشنهاد آقای مریدی نیاز به بررسی بیشتری دارند.

بیانیه کنگره ایرانیان کانادا

به دنبال تعطیل شدن بخش ویزای سفارت کانادا در تهران، کنگره ایرانیان کانادا بیانیه زیر را صادر کرد:

«کنگره ایرانیان کانادا از تعطیل شدن بخش ویزای دولت کانادا در تهران مطلع می باشد. کنگره ایرانیان کانادا برای درک بهتر پیامدهای منفی این تعطیلی، در حال مشاوره با کارشناسان مهاجرت، اعضای کامیونیتی و دولت (کانادا) می باشد.

ما قویاً معتقدیم که چنین تصمیماتی از سوی دولت کانادا که بر ایرانی – کانادایی ها و اقوام آنها اثر می گذارد، می باید پس از مشورت مقتضی با کامیونیتی ایرانی – کانادایی اتخاذ شود. ما همچنین معتقدیم که تصمیمات دولت کانادا نباید سختی های غیر ضروری بر ایرانی هایی که خواهان دیدار اقوام خود و یا مهاجرت به کانادا هستند تحمیل کند.»

لازم به ذکر است که کنگره ایرانیان کانادا روز هشتم می‌۲۰۱۲ نامه‌ای در همین ارتباط به جیسون کنی نوشت. متن این نامه که رونوشتی از ان برای وزیر خارجه ارسال شده به طور خلاصه به شرح زیر است:

جناب وزیر کنی عزیز،

من این نامه را از طرف هیئت مدیره کنگره ایرانیان کانادا، سازمانی که به دنبال ترویج منافع کانادایی‌های ایرانی‌تبار است به شما می‌نویسم. شما قبلا در تاریخ اول مارس ۲۰۱۲ لطف کرده و با اعضای قبلی هیئت مدیره ملاقات کرده بودید.

اخیرا توجه ما به این جلب شده است که بخش ویزا و مهاجرت سفارت کانادا در ایران (دفتر ویزا) بسته شده است …این تصمیم ممکن است سختی قابل توجهی را به خانواده‌ها و دوستانشان که مایل به دیدار آنها در کانادا هستند، تحمیل کند.

در زیر من برخی از نگرانی‌های جامعه ایرانی- کانادایی را که در هفته‌های اخیر برای ما بیان کرده‌اند خلاصه می‌کنم. ما خوشحال خواهیم شد تا برای پیدا کردن راه‌حل‌هایی برای رفع این نگرانی‌ها و کاهش هرگونه اثرات منفی بر روی جامعه ایرانی- کانادایی با شما و کارکنان شما همکاری کنیم.

(۱) حتی قبل از بسته شدن دفتر ویزا، ایرانیان متقاضی ویزای موقت به کانادا، مجبور به تحمل تاخیرهای قابل توجه و کلافه کننده‌ای در پردازش درخواست‌های ویزای خود می‌شدند. اعضای جامعه ما نگران آن هستند که بسته شدن دفتر صدور ویزا و انتقال مسئولیت آن به دفتر آنکارا (دفتری که در حال حاضر مسئول تقاضاها از ترکیه، آذربایجان، گرجستان، و ترکمنستان است) این تاخیرها را به طور قابل ملاحظه‌ای باز هم بیشتر خواهد کرد.

(۲) تا آنجا که ما می‌دانیم، ویزای ده ساله معروف به “سوپر ویزا” که به تازگی جهت استفاده پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها معرفی شده ویزای موقت محسوب می‌شود. معرفی چنین سوپرویزایی، به تعداد متقاضیان ویزای موقت که باید به دفتر آنکارا مراجعه کنند باز هم بیشتر می‌افزاید. آنچه مشکل را بدتر می‌کند اینست که تا آنجا که ما می‌دانیم، سوپر ویزاها فقط برای مدت اعتبار گذرنامه متقاضی اعطا می‌شوند. از آنجا که ایرانیان باید گذرنامه‌هایشان را هر پنج سال یکبار تمدید یا تجدید کنند، بنابراین لازم می‌شود که برای دریافت هر سوپرویزا دو بار درخواست ویزا به عمل آید. بسیاری از اعضای جامعه این نگرانی را ابراز کرده‌اند که افزایش در تعداد متقاضیان ویزای موقت به غیر قابل مدیریت شدن زمان انتظار ویزا برای پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ‌شان منجر شود.

(۳) بسیاری از ایرانی- کانادایی‌ها نگران این هستند که برای گروه‌های خاصی از متقاضیان ویزای موقت، ممکن است لازم باشد که برای مصاحبه و دریافت ویزا به آنکارا سفر کنند. این امر هزینه‌ها و زحمت‌های قابل توجهی را برای متقاضیان ایرانی ویزا به بار خواهد آورد. جامعه همچنان نگران آن است که هر بار اضافی که بر دوش مردم ایران قرار داده شود ممکن است به سیاست اعلام شده از سوی کانادا مبنی بر حمایت از خواسته‌های مردم ایران برای دموکراسی، حقوق بشر، آزادی و حکومت قانون، آسیب برساند.

من مشتاقانه منتظر دریافت پاسخ شما در اولین فرصت مناسب هستم. اعضای کنگره ایرانیان کانادا خوشحال خواهند بود تا با شما و یا کارکنانتان در مورد یافتن راه‌حل‌ها نسبت به نگرانی‌های جامعه ایرانی – کانادایی که به اجمال در بالا آمده است، بیشتر صحبت کنند.

با احترام، دکتر فرخ زندی/ رئیس کنگره ایرانیان کانادا