نگاهی به ایمنی سرویس‌ حمل و نقل دانش‌آموزان در کانادا / ابوذر مریخ‌پور

گزارش — 27 ژانویه 2016

اگر در کانادا زندگی کرده باشید، می‌دانید که اتوبوس‌های مدرسه، حریم بسیار سفت و سختی دارند. نه فقط اتوبوس‌ها، بلکه تمام وسایل نقلیه‌ای که دانش‌آموزان را جابه‌جا می‌کنند مثل ون‌ها و مینی‌ون‌ها هم تابع قوانینی هستند که می‌بایست از سوی راننده رعایت شود و هم حریمی دارند که توسط سایر شهروندان و رانندگان به آن احترام گذاشته می‌شود. با نگاهی به آمار تصادف اتوبوس‌های مدرسه در کانادا، مشخص است که ایمنی دانش‌آموزان برای سازندگان و طراحان این اتوبوس‌ها تا چه میزان از اهمیت برخوردار است. از میان ۱۴۲ مورد مرگ و میر که در طول ده سال در سراسر کانادا مربوط به اتوبوس‌های مدرسه بوده است، تنها ۵ مورد مربوط به دانش‌آموزان بوده و سایر موارد مربوط به مرگ و میر عابران، رانندگان اتوبوس‌های مدرسه، دوچرخه‌سواران و بخش عمده‌ی آن یعنی ۹۰ مورد مربوط به سرنشینان وسایل نقلیه‌ی روبه‌رو بوده است. این آمار نشان از ایمنی و استحکامی دارد که در اتوبوس‌های مدرسه در کانادا به کار رفته است.

اما در این اتوبوس‌ها چه امکانات و تمهیداتی پیش‌بینی شده تا جان دانش‌آموزان را در تصادف‌ها حفظ کند و میزان تلفات و آمار جراحت‌ها را به حداقل برساند؟ علاوه بر دارا بودن شاسی و بدنه‌ی بسیار قوی، همه‌ی این اتوبوس‌ها “دماغ دار” هستند، که باعث می‌شود در تصادف‌ها ایمنى بیشترى داشته باشند. این به آن معنا است که موتور اتوبوس در قسمت جلو کار گذاشته می‌شود که در زمان برخوردهای مقابل (که شدیدترین برخوردها هستند) مانند سپری عمل کند که ضربه و فشار ناشی از تصادف را تا حد بسیار زیادی بکاهد و مانع آسیب جدی به بدنه و کابین (که دانش‌آموزان در آن هستند) شود. این نوع طراحی امروزه در سایر اتوبوس‌ها قدیمی شده و به کار نمی‌رود، اما در مورد اتوبوس‌های مدرسه همچنان برای برخورداری از حداکثر ایمنی ممکن در تصادف به کار می‌رود.

موقعی که اتوبوس‌ها ایستاده‌اند و در آنها باز است (بچه‌ها در حال سوار و پیاده شدن هستند) از چند ثانیه قبل چراغ‌های نارنجی و قرمز هشدار دهنده شروع به خاموش و روشن شدن می‌کنند و بلافاصله دو اتفاق می‌افتد: اول این که یک تابلوی ایست از سمت چپ به طور اتوماتیک باز می‌شود که تمام اتومبیل‌ها را (حتی در لاین روبه‌رو) ملزم به ایست می‌کند، و دوم این که یک بازوی دو متری در جلوی اتوبوس باز می‌شود که مانع از آن می‌شود که بچه‌ها به طور غریزی و با دیدن والدین یا خانه‌شان به سمت خیابان بدوند. تابلوی ایست دارای دو چراغ چشمک‌زن قرمز نیز می‌باشد که بتواند به سرعت توجه تمام رانندگان را جلب کند.

وقتی بچه‌ها پیاده شدند و در بسته شد، علامت ایست اتوماتیک بسته می‌شود و همه‌ی اتومبیل‌ها اجازه پیدا می‌کنند حرکت کنند. در واقع در زمانی‌که بچه‌ها در حال سوار و یا پیاده شدن هستند، هیچ وسیله‌ی نقلیه‌ای در نزدیکی اتوبوس مدرسه اجازه‌ی حرکت ندارد. اگر شما از کنار اتوبوس عبور کنید و این در حالی باشد که تابلوی «ایست» باز است، ۲،۰۰۰ دلار (معادل شش میلیون تومان!) جریمه می‌شوید و حتی اگر پلیس در صحنه نباشد، راننده‌ی اتوبوس شماره‌ی پلاک شما را به پلیس می‌دهد. علاوه بر تمام این‌ها، رانندگی‌ها در اطراف اتوبوس‌های مدرسه واقعاً با احتیاط صورت می‌گیرد. رانندگان اهمیت آن را می‌دانند و خوب آموزش دیده‌اند. بنابراین نتیجه این است که اتفاقات ناگوار برای بچه‌ها به حداقل می‌رسد.

در نزدیکی مدارس، گذربان‌ها راه اتومبیل‌ها را می‌بندند تا بچه‌ها و والدین‌شان بدون خطر عبور کنند. این کار از ساعات اولیه‌ی صبح شروع می‌شود و با نزدیک شدن به زمان تعطیلی مدارس در بعد از ظهر، مجدداً آغاز می‌گردد. در نزدیکی مدارس محدودیت سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت است که باعث می‌شود آمار تصادف در نزدیکی مدارس به صفر نزدیک شود. جریمه‌ی تخلفات رانندگی در نزدیکی مدارس دو برابر است و امتیاز منفی بیشتری از دارندگان گواهینامه کم می‌شود و مدت بیشتری نیز طول می‌کشد تا از امتیاز منفی رفع اثر شود. با تمام تمهیداتی که گفته شد، فرهنگ عمومی حمل و نقل نیز به گونه‌ای است که میزان تصادف عموماً پائین است و به طور خاص در مورد دانش‌آموزان ایمنی آمد و شد بسیار بالا و رفت و آمد آنها در امنیت نسبی بسیار خوبی است.