دو درس آخر از چهار درس برای خلاصی از شر بدهی

مالی و اقتصادی — 19 دسامبر 2011

ماهنامه MoneySence /برگردان: نادیا غیوری

آیا وضعیتی برایتان پیش آمده که صورت‌حساب‌هایی را که برایتان ارسال شده بازنکرده به حال خود رها کنید و یا حتی برای خرید مایحتاج روزمره خود نیاز به قرض گرفتن داشته باشید؟ در این صورت احتمالا دچار مشکل هستید. در چنین حالتی بهتر است به فکر تماس با یک موسسه مشاوره مالی غیرانتفاعی باشید. آنها با شما و طرفی که شما به آن بدهکار هستید کار می‌کنند تا برای خلاصی‌اتان از بدهی، طی یک دوره زمانی که معمولا سه‌تا پنج سال طول خواهد کشید، برنامه مناسبی تدوین کنند. برای مثال The Canadian Association of Credit Counselling Services به نشانی اینترنتی www.caccs.ca یکی از این موسسات است.

آیا باید بدهی‌هایتان را با هم یکیconsolidate کنید؟

یکی کردن بدهی به شما این امکان را می‌دهد که چندین بدهی را به یک بدهی تبدیل کنید. مهم‌ترین فایده‌های این کار عبارتند از:

نرخ بهره‌ پایین‌تر نسبت به آنچه در صورت اول روی کارت‌های اعتباری خود می‌پردازید.
مدت زمان طولانی‌تر برای بازپرداخت که به شما امکان می‌دهد تا میزان بازپرداخت ماهانه خود را کاهش دهید.
وضعیت ساده تر بودجه و هزینه. زیرا به جای پرداخت بدهی‌های متعدد، در هر ماه فقط با یک مورد بدهی سر و کار دارید.

اگر نتوانسته‌اید مالیاتتان را به دولت بپردازید و بدهکار هستید، سعی کنید تا در مورد نحوه پرداخت با اداره مالیات مذاکره کرده و با هم به توافق برسید. برای مثال اگر بدهی شما هزار دلار باشد، شاید دولت بپذیرد که هر ماه ۱۰۰ دلار از شما بابت مالیات دریافت کند.

بدهی یک مسئله رایج در زندگی امروز ماست. ما تقریبا همه خریدهای مهم زندگی (خانه، ماشین، مبلمان…) و بخش عمده‌ای از مایحتاج روزمره را با نوعی قرض و بدهی تهیه می‌کنم. سوال اینجاست که ایا همه این بدهی‌ها خوب است؟ یا همه آنها بد است؟ چگونه بدهی خوب را از بد تشخیص دهیم و چگونه خود را از شر بدهی بد خلاص کنیم. حداقل چهار درس کلیدی در این زمینه وجود دارد؛ با دو درس در شماره سوم پرنیان اشنا شدید. در اینجا دو درس بعدی را بیاموزید!

درس سوم : چطور هرچه سریع‌تر از شر بدهی بد خلاص شویم

رایج‌ترین استراتژی برای خلاصی سریع‌تر از دست بدهی بد ساده است: قبل از هر چیز به سراغ کارت‌های اعتباری خود بروید که معمولا بالاترین میزان بهره را باید برای آنها بپردازید. همیشه اول از همه بدهی کارتی را پرداخت کنید که بالاترین نرخ بهره را دارد زیرا همین یک قدم باعث خواهد شد تا مقدار پولی که از این راه صرفه‌جویی می‌کنید حداقل یک رقم دو رقمی باشد. تا وقتی بدهی کارت اعتباری با بالاترین نرخ بهره تمام نشده، بدهی کارت‌های دیگر را به همان اندازه حداقل لازم یا minimum payment بازپرداخت کنید. به ترتیب همین کار را در مورد همه کارت‌های اعتباری تکرار کنید تا بدهی‌ا‌تان به همه آنها صفر شود.

وقتی بدهی همه کارت‌های اعتباری‌اتان را پرداخت کردید، نکته مهم این است که دوباره خود را در چرخه بدهکاری به کارت‌های اعتباری گرفتار نکنید. تصمیم اکید بگیرید که پول هرچیز را نقد بپردازید یا با کارت دبیت خرید کنید و فقط یکی دو کارت اعتباری در دسترس خود داشته باشید تا در مواقع کاملا اضطراری از آنها استفاده کنید.

پیش‌تر و در ادامه این مسیر، اگر به هر دلیل لازم شد تا خریدی انجام داده و مبلغ آن را با استفاده از کارت اعتباری پرداخت کنید، به خودتان قول بدهید که هر وقت صورتحساب آن کارت به دستتان رسید، کل بدهی خود را با بانک تسویه کنید. حتما این کار را بکنید حتی اگر مجبور شوید با این کار به اصل پس‌انداز کردن خود برای آینده پشت پا بزنید.

اگر هنوز هم بدهی‌هایی دارید که ناراحتتان می‌کنند، چه این بدهی به شکل وام مسکن یا وام خودرو باشد و یا به شکل هر بدهی شخصی دیگر، باید به دقت هرچه تمام در صدد فروش همه سرمایه‌گذاری‌هایی که تا به حال انجام داده‌اید (به استثنای RRSP) برآیید تا قبل از هر چیز بتوانید بدهی‌های خود را بپردازید. بله می‌دانم که این کار خیلی شاق است و به نظر می‌رسد که شما در حال بازگشت به عقب هستید اما برای مثال می‌توان گفت کم کردن از میزان وام مسکن آن قدری برای شما برگشت مالیاتی به دنبال خواهد داشت که درست برابر است با نرخ بهره مثلا ۵ درصدی فعلی شما. بهتر است که بعد از دریافت برگشتی مالیاتی خود به سراغ تهیه اوراق قرضه و یا GIC بروید. حتی شاید بهتر باشد که مبلغ برگشت مالیاتی را صرف خرید سهام هم بکنید. بهتر از همه این است که در این صورت برگشت پول برای شما تضمین شده است- برخلاف برگشت پولی که در بازارهای سهام وعده آن داده می‌شود.

در موارد خیلی حاد که هیچ یک از تلاش‌های شما نتیجه نمی‌دهد و اوضاع بدهی شما خارج از کنترل شده است، شاید بخواهید یک وام یکی‌کننده consolidation loan بگیرید. با این کار می‌توانید بدهی‌های با بهره بالای خود را با استفاده از پول این وام که ‌بهره پایین‌تری دارد پرداخت کنید. شاید بتوانید این کار را از طریق دریافت یک خط اعتباری شخصی personal line of credit یا خط اعتباری که متناسب با ارزش خانه‌اتان به شما تعلق می‌گیرد به نام home equity line of credit انجام دهید و با استفاده از پول آن کلیه بدهی‌های خود به کارت‌های اعتباری و نیز دیگر بدهی‌های خود را تسویه کنید.

می‌توانید از بانک خود یک خط اعتباری بگیرید که بهره آن همیشه خیلی کمتر از بهره‌ای است که کارت‌های اعتباری بابت قرض دادن پول از شما می‌گیرند. در مورد خط اعتباری بر مبنای ارزش خانه، در واقع بانک منزل شما را به عنوان وثیقه بازپرداخت این وام در نظر می‌گیرد و معمولا نرخ بهره روی این نوع از خط‌های اعتباری بهترین نرخ موجود در بازار هستند.

این روش پرداخت بدهی سبب می‌شود تا از سنگینی بار پرداخت بدهی‌ها روی دوشتان کاسته شود و این امر شما را به سرحد جنون و اضطراب نرساند. بعد از این مرحله می‌توانید وام یکی‌کننده خود را بر اساس توافقی که انجام داده و مناسب با شرایط شما هم هست، طبق یک برنامه مرتب پرداخت کنید. به این ترتیب شما فقط یک بدهی دارید که باید روی آن متمرکز باشید و به همین دلیل روند پیشرفت پرداخت بدهی برایتان بیشتر قابل کنترل و ردیابی خواهد بود. اما در این مورد خوب نیست که فقط حداقل لازم یا minimum payment را بپردازید. باید یک هدف مشخص و غیرقابل تغییر داشته باشید. خانم کارین میزگالا، CEO شرکت Money Coaches Canada که شبکه‌ای از متخصصان و مشاوران مالی انتفاعی است، در این‌باره می‌گوید: «تاریخی را برای پایان بدهی‌های خود مشخص کنید. بعد برای رسیدن به این هدف مشخص کنید که هر ماه چقدر باید بپردازید تا خواسته‌اتان محقق شود.»

فکر می‌کنید اگر به یک کارت اعتباری که در ازای بدهی خود ۹ درصد بهره می‌گیرد، ۱۰ هزار دلار بدهکار باشید چقدر طول می‌کشد تا فقط با پرداخت حداقل لازم از شر بدهی خود خلاص شوید؟ پاسخ تعجب‌برانگیز این سوال ۱۵ سال و ۸ ماه است و در این مدت هم ۳ هزار و ۲۷۳ دلار بهره پرداخت خواهید کرد.

پرداخت بدهی خود را به شکل اتوماتیک انجام دهید

اگر بدهی‌های زیادی به کارت‌های اعتباری متنوع دارید و بدهی‌های دیگری هم در کنار آنها وجود دارند، ممکن است که گاهی بازپرداخت یکی آنها را فراموش کنید. راه حل این مشکل این است. ترتیبی بدهید تا بانک‌تان هر ماه به طور اتوماتیک بدهی شما به کارت‌های اعتباری یا بدهی‌های دیگر را از حساب جاری یا chequingشما بپردازد. در این صورت خواهید دید که خیلی از موسسات اعتباری در زمینه تاریخ پرداخت بدهی انعطاف خوبی از خود نشان می‌دهند. بنابر این می‌توانید هر ماه بخشی از حقوق نیمه اول خود را به پرداخت وام مسکن اختصاص دهید و بخشی از حقوق نیمه دوم خود را هم به صرف بازپرداخت بدهی‌های مصرفی خود کنید.

ترکیب درست

یک نمونه مرسوم از تقسیم‌بندی درست هزینه‌ها برای خانواده‌ای ۴ نفره با ۶۵ هزار دلار درآمد در سال

نمودار دایره‌ای با تقسیمات زیر

مسکن ۳۲ درصد

حمل و نقل ۱۰ درصد

غذا ۹ درصد

مالیات بر درآمد ۲۱ درصد

هزینه‌های احتیاطی ۱۰ درصد

پس‌انداز ۸ درصد

بدهی شخصی ۸ درصد

درس چهارم : چه میزان بدهی را باید تحمل کنید؟

وقتی می‌خواهید بدانید که به راحتی از عهده بازپرداخت چه میزان بدهی برمی‌آیید، چه وقتی موضوع وام گرفتن برای خرید خانه در میان باشد و چه زمانی که صحبت از بدهی‌های مصرفی باشد، تنها کافی است که به این چند توصیه ساده توجه کنید.

وقتی می‌خواهید وام مسکن بگیرید، مهم‌ترین نکته برای شما توجه به نسبت میان بدهی و درآمد‌هایتان است. این نسبت همان رقمی است که وام‌دهنده نیز بر مبنای آن به شما آن‌قدری وام می‌دهد که به راحتی از عهده بازپرداخت آن برآیید. مبنای این نسبت بر این است که ببینند نسبت میزان بدهی شما به درآمدتان چقدر است و به صورت درصد نشان داده می‌شود. برای این‌که بتوانید این رقم را در مورد خودتان پیدا کنید، هزینه‌های ماهانه خود را در خانه‌ای که می‌خواهید بخرید حساب کنید. این هزینه‌ها باید شامل بازپرداخت وام، مالیات بر ملک، بیمه و هزینه‌های آب و برق و گاز نیز باشد. بعد مجموع رقم به دست آمده را تقسیم بر مجموع درآمد خالص ماهانه خود کنید (درآمد قبل از کسر مالیات). اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۳۲ درصد بود – یا به عبارت دیگر اگر هزینه‌های شما بیش از یک‌سوم درآمد خالصتان را می‌بلعید- احتمالا این‌کار درست نیست و ممکن است برایتان دردسرساز شود. در این صورت اگر اتفاقی برایتان بیفتد یا خانه به تعمیری نیاز داشته باشد، شما به احتمال زیاد نمی‌توانید بدون قرض گرفتن، از عهده این هزینه‌ها برآیید. اگر شغلتان را از دست دهید یا به شکل بدی بیمار شوید، در این صورت به هیچ‌ عنوان نخواهید توانست از عهده پرداخت وام مسکن خود برآیید.

نسبت ۳۲ درصد، نسبتی است که Canada Mortgage and Housing Corporation به عنوان بالاترین حد پرداخت وام به خریداران خانه پیشنهاد می‌کند. برخی از وام‌دهنده‌ها برای دادن وام نسبتی بالاتر از ۳۲ درصد را نیز می‌پذیرند اما باید توجه داشت که این نوع از وام‌ها وام‌های پرخطر محسوب می‌شوند و بنابر این احتمالا وام‌دهنده بهره بالاتری روی این وام خواهد گرفت.

وقتی صحبت از بدهی مصرفی می‌شود، اغلب برنامه‌ریزان مالی معتقدند که مقدار این بدهی نباید بیش از ۸ درصد از درآمد خالص ماهانه شما باشد. مجموع پرداخت ماهانه به همه کارت‌های اعتباری، وام خودرو، وام دانشجویی و بدهی‌های دیگرتان را محاسبه کنید. بعد این رقم را تقسیم بر درآمد ماهانه خود قبل از کسر مالیات کنید. اگر این میزان بیش از ۸ درصد درآمدتان می‌شود، سعی کنید تا از مقدار هزینه‌های خود بکاهید. در مورد همه کسانی که به دلیل داشتن بدهی زیاد دوره سختی را می‌گذرانند، معمولا مقصر اصلی کسی نیست جز کارت‌ اعتباری. اگر مورد شما هم همین است، زمانی را برای بررسی آخرین صورت‌حساب خود صرف کنید تا ببینید از بین خریدهایتان کدام‌ها واقعا ضروری بوده‌اند و کدام‌ها را فقط صرف دوست داشتن انجام داده‌اید.

برای مدتی در حدود شش ماه، بهتر است تلاش کنید تا از میزان این نوع از خریدهایتان کاملا کم کنید. خواهید دید که نتیجه این کار در کاهش میزان هزینه‌هایتان بسیار چشمگیر خواهد بود. علاوه بر این آقای جیسون هیت می‌گوید: «برای مدتی از داشتن کارت‌های اعتباری و خیلی شیک پلاتینوم، که به شما احساس مهم بودن می‌دهند، صرف‌نظر کنید و به یک کارت اعتباری با نرخ بهره پایین اکتفا نمایید. نیز به این نکته توجه داشته باشید که حداکثر میزان برداشت از آن خیلی بیشتر از آن چیزی که ماهانه برای خرید مایحتاج و دیگر نیازهای ضروری خانه صرف می‌کنید نباشد- مثلا چیزی در حد ۱هزار و ۵۰۰ دلار یا همین حدود کافی است. اگر هر گاه لازم باشد که بیش از این مقدار را صرف خرید یک کالا مثل تلویزیون نو، یخچال نو و یا ۴ بلیط برای سفر تفریحی اعضای خانواده در تعطیلات کنید، فقط کافی است با وام‌دهنده خود تماس بگیرید تا او به سادگی امکان افزایش سقف بدهی را برای شما فراهم نماید. در حالت عادی شما به بیش از این مبلغ نیاز نخواهید داشت.»

البته اصلا بدهی نداشتن برای خیلی از افراد، اگر بتوانند از عهده آن برآیند، بهترین حالت است. پس هروقت بدهی‌های خود را تسویه نمودید، سخت تلاش کنید تا دیگر این پدیده به زندگی شما راه پیدا نکند. در چنین حالتی هم سلامت مالی شما بیشتر خواهد بود و هم می‌توانید شب‌ها خواب راحت‌تری را تجربه کنید.